|
پایان نامه بررسی و مقایسه میزان استرس و تجربه استرس در بین معلمین زن ابتدائی شهر تهران
پایان نامه بررسی و مقایسه میزان استرس و تجربه استرس در بین معلمین زن ابتدائی شهر تهران در 105 صفحه ورد قابل ویرایش
|
|
| دسته بندی | علوم انسانی |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 116 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 105 |
پایان نامه بررسی و مقایسه میزان استرس و تجربه استرس در بین معلمین زن ابتدائی شهر تهران در 105 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست:
عنوان صفحه
فصل اول: کلیات پژوهش
مقدمه...................................................................................................................... 1
بیان مسأله................................................................................................................ 3
اهداف تحقیق........................................................................................................... 5
سوالات تحقیق......................................................................................................... 5
فرضیه های تحقیق.................................................................................................... 5
اهمیت و ضرورت تحقیق.......................................................................................... 6
تعاریف نظری.......................................................................................................... 7
- استرس.............................................................................................................. 7
- معلم.................................................................................................................. 7
- تجربه استرس..................................................................................................... 7
تعارف عملیاتی........................................................................................................ 7
فصل دوم: ادبیات تحقیق
مقدمه...................................................................................................................... 10
مفهوم استرس........................................................................................................... 10
استرس بعنوان پاسخ درونی....................................................................................... 15
مراحل استرس.......................................................................................................... 17
- مرحله واکنش اخطار........................................................................................... 18
- مرحله مقاومت................................................................................................... 18
- مرحله فرسودگی................................................................................................ 18
علل فشار روانی....................................................................................................... 19
شرایط ایجاد کننده استرس......................................................................................... 20
- عوامل فردی....................................................................................................... 20
- عوامل محیطی.................................................................................................... 22
- عوامل سازمانی................................................................................................... 24
انواع استرس............................................................................................................ 26
پاسخ های فیزیولوژیک بدن انسان به استرس............................................................... 27
عنوان صفحه
استرس مثبت و منفی................................................................................................ 29
استرس طبیعی یا نرمال.............................................................................................. 30
استرس شغلی........................................................................................................... 31
نشانه های استرس شغلی........................................................................................... 32
مطالعات مربوط به استرس شغلی............................................................................... 33
دلزدگی و استرس شغلی........................................................................................... 34
ابعاد گوناگون نقشهای شغلی..................................................................................... 35
فشار ناشی از نقش .................................................................................................. 36
استرس از نظر جنسیتی.............................................................................................. 37
- استرس زنان کارمند............................................................................................. 38
دیدگاه های نظری درباره استرس............................................................................... 39
حمایت اجتماعی چه تأثیری ممکن است در استرس شغلی داشته باشد.......................... 44
آیا تنها افراد خاصی هستند که نمی توانند با استرس مقابله کنند..................................... 45
- پیشینه تحقیق...................................................................................................... 46
فصل سوم: روش تحقیق
- روش تحقیق...................................................................................................... 51
- جامعه آماری...................................................................................................... 51
- نمونه پژوهش..................................................................................................... 51
- ابزار پژوهش...................................................................................................... 51
- چگونگی جمع‌آوری اطلاعات.............................................................................. 53
- روش آماری....................................................................................................... 53
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌های آماری
مقدمه...................................................................................................................... 60
تجزیه و تحلیل داده‌های آماری.................................................................................. 61
فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری
نتیجه‌گیری............................................................................................................... 101
محددویت‌های تحقیق............................................................................................... 104
پیشنهادهای تحقیق.................................................................................................... 104
فصل ششم:
منابع و مأخذ............................................................................................................ 106
نمونه پرسشنامه
بررسی و مقایسه میزان استرس و تجربة استرس در بین معلمین زن کلاس اول و دوم و سوم ابتدائی منطقه 5 آموزش و پرورش شهر تهران:
مقدمه:
ما امروزه در دورانی بسر می‌بریم که مشخصات باند آن را میتوان افزایش جمعیت، شهرنشینی، گسترش مؤسسات و پیچیدگی‌های تکنولوژی در ارتباطات دانست و این موارد بیش از پیش جوامع و انسانها را به هم نزدیک کرده و باعث شده تا آنها در جهت رقابت با سایرین به تکاپو تلاش بیشتر وارد نموده است. و از این طریق افزایش توقعات و انتظارات روزافزون جامعه نیز در جهت رفع این توقعات و حل موارد فوق مثمر ثمر نخواهد بود این ناشی از این است که محدودیت توان و امکانات انسان و محیط وی دانست و یکی از مهمترین موضوع که ما با آن بیشتر در این تحقیق سر و کار داریم استرسها و عواملی که باعث این فشارهای عصبی است که همه ما با آن درگیر هستیم و باید آنها را بشناسیم. امروزه استرس به عنوان مهمترین فاکتور در جوامع میباشد که باعث بوجود آمدن امراض روحی، جسمی و رفتارهای انسانها است. استرس و اضطراب رابطه تنگاتنگ دارد و اضطراب یکی از عوارض آنی و شایع استرس میباشد، پاسخ استرسها پاسخی است که از زمانی دیگر طول عمر تغییر میکند. به گفته‌ها هانس سلیه «مهم این نیست که چه اتفاقی برای شخص افتاده مهم آن است که آنرا چگونه درک کرده و انسان از دیدگاه‌هایش رنج می‌برد و نه بلاهایی که بر سرش می‌آید.» به این دلیل استرس توجه بسیاری از روانشناسان و دانشمندان علوم رفتاری و مدیریت را به خود معطوف کرده به طوری که فشارهای عصبی نقش مهمی در فراهم نمودن مشکلات روحی و جسمی در انسانها ایفا میکند.
استرس در زندگی روزمره به شیوه‌های متفاوتی بروز میکند: پرخاشگری ناگهانی در پاسخ به یک سؤال ساده‌لوحانه، سردرد شدید در پایان یک روزگار سخت، بروز عصبانیت به صورت زدن دست روی فرمان ماشین در ترافیک است برای همین وجود این استرسها در طول روز طبیعی هستند. با وجود این استرس طولانی و شدیدتر اغلب سبب بروز علائم ناراحت کننده‌ای میشود که اشخاص در مورد آن نگران میشود بنابراین بشر در سر تا سر دوران گذشته خود استرس را تجربه کرده است.
گروهی از صاحبنظران رفتاری استرس را بیماری شایع قرن نامگذاری کرده در حالی که در عصر حاضری که در آن هستیم عصر استرس و فشارهای عصبی است. دوره‌ای که در ان انسان بیش از هر زمان دیگری در معرض عواملی موجود استرس قرار گرفته و مسائل و مشکلات بی‌شماری از هر طرف او را احاطه کرده است.
بیان مسئله
واژه استرس در نزد متخصصین متخلف معانی متفاوتی دارد، استرس در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است در حالی که مسأله استرس در جامعه به طور گسترده‌ای تشخیص داده شده است روانشناسان بالینی و سایرین ارتباط بین فشار روانی و بهداشت روانی را به دقت مورد بررسی قرار داده‌اند. در روانشناسی استرس به معنی تحت فشار روحی و روانی قرار گرفتن تعریف شده است. در این حالت جسم روان آدمی به تقاضاهای درونی و بیرونی با فشار پاسخ میدهند. استرس هنگامی رخ میدهد که فرد واکنشهای خود را در مواجهه با محرکهای درونی و بیرونی ناتوان ببیند که همانا پیامد آن از دست رفتن تعادل روانی فرد است (خواجه‌پور، 1377، ص 5) استرس را گاهی ناشی از محرکات خارج می‌دانند و گاهی آن را پاسخ فرد به پاره‌ای از مزاحمت‌ها عنوان کرده‌اند. بررسی‌های جدید و تئوریهای جامع راجع به استرس به تعامل فرد و محیط تأکید دارد.
محققان سالهای 1950 استرس را پاسخ فرد به فرآیندهای درونی و برونی که بر ظرفیت ادغام نیروهای جسمی و روانی فشار وارد میکنند توصیف نموده‌اند.
کلاس وسینگر، در تحقیق خود نشان دادند فشارهای عصبی میتواند باعث کاهش میزان تحمل و ناکامی شود. در این تحقیق نشان داده شده است که کارکنان سازمان فشارهای عصبی ناشی از سروصداهای آزار دهنده و دخالت‌های بی مورد در انجام وظایف شغلی خود را تحمل میکنند، اما از میزان تحمل آنان در برابر ناکامی کاسته میشود (منتقل از پایان‌نامه رجب‌پور، 1379)
اگر چه عمده‌ترین هدف کار کردن انسانها، تأمین نیازهای زندگی و به عبارتی کسب درآمد میباشد اما عوامل دیگری نظیر به ثمر رسانیدن انگیزه‌ها، عملی کردن تمایلات، انتظارات اجتماعی، علاقه‌مند بودن به کار، فشار محیطی و خانوادگی و رقابت نیز در کار کردن دخیل هستند ولی نمی‌توان از کسب درآمد به عنوان تنها علت اشتغال آدمیان نام برد (اسفرجانی، 1353، ص 50)
استرس در زندگی روزمره به وفور دیده میشود و همه افراد به دفعات متعددی تحت تأثیر استرس قرار می‌گیرند و آن را تجربه میکنند و وقتی که کسی دچار استرس شده، وارد محیط کار خود میشوند و معمولاً همکاران ومسئولین متوجه میشوند و در تعامل با دیگران و استرس فرد به آنان سرایت میکند و برای همین با توجه به آنچه گفتیم در این تحقیق به بررسی میزان استرس و تجربه استرس در بین معلمین زن کلاس اول و دوم و سوم ابتدائی را انجام می‌دهیم. به این دلیل که استرس از شغلها به وفور دیده میشود ولی شغلهای دارای استرس زیادتر هستند مثل پزشکی، مدیران. پرستاران، معلمان و … می‌باشند وبرای همین در این تحقیق به سراغ محیط مدرسه می‌رومی که در بسیاری از مواقع بسیار استرس‌از هستند چه برای کارکنان و چه برای دانش‌آموزان. می‌خواهیم بدانیم چه عواملی در محیط مدرسه باعث استرس میشود و معلمان سطوح مختلف اول و دوم و سوم ابتدائی چقدر مورد عوامل استرس‌از قرار می‌گیرند، این عوامل چه چیزهایی هستند و تجربه استرس معلمان در زندگی روزمره آنها تا چه اندازه‌ای میباشد و شیوه‌های مقابله با استرس را بررسی می‌کنیم.
اهداف تحقیق
محدودیتهای تحقیقی- پیشنهادهای تحقیق
بررسی اطلاعات آماری بدست آمده از این تحقیق نشان می دهد می توان گفت که زنان علی رغم سازگاری فیزیولوژیکی بیشتری و سیستم های ایمنی قوی تر بهای روان شناختی بیشتری می پردازند و شیوع اضطراب و افسردگی در آنها بیشتر است. با بررسی توجیهات به عمل آمده دربارة علت این تفاوتها می توان آنها را در قالب مدل فشار روانی لازاروس جای دارد. به نظر آن (لازاروس) ارزیابیهای فرد از محرکها و موثر بودن روشهای مقابله ای در روند استرسی بسیار مهم هستند. براین اساس موقعیتهای شغلی بالاتر، درآمد بیشتر و تحصیلات بالاتر با یک ادراک مثبت تر از خود و روشهای مقابله ای مشکل محورتر مرتبط هستند. از آنجایی که معلمان علاوه بر مشاغلی که بر عهده دارند در عین حال وقتی را صرف کار خانه و مراقبت از فرزندان را انجام می دهند و برای همین افراد در زندگی خود به ماهیت حمایت عاطفی بر حسب مراحل مختلف پیشرفت حرفه ای خود به کمکهای از لحاظ عاطفی و هیجانی به آنها نیاز دارند و در طول زندگی به طور یکسان نیستند. در پژوهشهای که تا به حال انجام شده است فقط با در نظر گرفتن جنبه روانی، عاطفی، حمایت های عملی ای را که محیط اجتماعی و اقتصادی می تواند برای بهبود بخشیدن به موقعیت افراد عرضه کند، نادیده گرفته شده است.
نتایج این تحقیق نشان می دهد که نحوه مقابله با استرس در بین معلمان کلاس اول و دوم و سوم تفاوت معناداری وجود ندارد. در 8 نوع از موارد کنار آمدن هیچ تفاوت معناداری وجود نداشت.
معلمان کلاس اول در 5 نوع از موارد کنار آمدن بیشتر از معلمان دوم و سوم کنار آمدن رویارویانه، دوری جویی، جستجوی حمایت اجتماعی، مسئولیت پذیری و حل مدبرانه را به کار می بردند.
معلمان کلاس دوم در 1 نوع از موارد کنار آمدن بیشتر از معلمان اول و سوم کنار آمدن گریز- اجتناب را به کار می بردند.
معلمان سوم در 3 نوع از موارد کنار آمدن بیشتر از معلمان اول و دوم کنار آمدن خویشتن مدار، جستجوی حمایت اجتماعی و ارزیابی مجدد مثبت را به کار می بردند.
با وجود این پژوهش شیوه های کنار آمدن با استرس را در معلمان اول و دوم و سوم نشان می دهد که ارقام حاکی از آن است که شیوه های کنار آمدن در معلمان اول و دوم و سوم ضعیف می باشد و مشخص می شود که هنوز شیوه های کنار آمدن با وقایع استرس زا را به درستی نمی شناسند و نمی دانند چطور و چگونه با این گونه موقعیتها مواجه شوند.
در این پژوهش، معلمان کلاس اول و دوم و سوم با توجه به تحلیل واریانس یکطرفه نشان می دهد که بین این سه گروه تفاوت معنی داری وجود ندارد. میزان استرس شغلی معلمان اول را بیش از معلمان دوم و سوم می باشد.
در این پژوهش که تجربه استرس را براساس مقیاس هلمز راهه که بعضی از موارد آن موقعیتهای خانوادگی و شخصی و حرفه ای را که دارای ابعاد اقتصادی مالی و اجتماعی را در بر می گیرد، را اندازه گیری شده است که بر این مبنا می توان گفت رابطه بین رویدادهای تغییر کننده زندگی هر فرد و بیماریهای که افراد را در اثر این حوادث به وجود می آید و باید پذیرفت که افراد مستلزم توجه به شرایطی که گاهی بر اثر موقعیت شغلی بالاتر و درآمد بیشتر و تحصیلات بالاتر و گاهی موارد دیگر باعث استرس و یا بروز بعضی از بیماریها در افراد می شود برخی از تحقیقات نشان می دهند که رویدادهای روزمرة زندگی فردی و خانوادگی اثر قابل توجهی بر زندگی حرفه ای ندارند ولی در بعضی ها دیده می شود و مورد تاکید قرار گرفته شده است که چنین رویدادهایی می توانند اضطراب و افسردگی را در بین افراد به وجود آورند و در نتیجه تعادل روانی فرد در محیط کار را به مخاطره می اندازند بنابراین تنها بر مبنای پژوهشهای طولی است که می توان ماهیت همبستگیهای محیط خانوادگی با محیط حرفه ای را آشکار کرد.
در این پژوهش، با توجه به پژوهش انجام شده آنچه که قابل مشاهده است که معلمان کلاس اول نسبت به معلمان دوم و سوم تجربة استرس بیشتری دارد چون معلمان کلاس اول در موقعیتی قرار می گیرند که بیشتر از معلمان دوم و سوم مورد استرس زا قرار دارند و با توجه به تحلیل واریانس یکطرفه انجام شده، مشخص می شود که بین سه گروه یعنی معلمان کلاس اول و دوم و سوم تفاوت معنی داری وجود ندارد.
محدودیتها:
1- عدم تمکین بعضی از پرسشنامه ها بوسیله معلمان
2- احتمال غیرواقعی بودن پاسخ ها به بعضی از سؤالات پرسشنامه ها
3- عدم همکاری مدارس برای محقق جهت توزیع پرسشنامه در دبستان دخترانه
4- معمولاً سنجش مسائل روانی بویژه موضوعی همانند استرس برای اشخاص وجه خوبی ندارد و تمایلی به ارائه حالت روحی و روانی خویش به دیگران را ندارند.
پیشنهادات:
1- مکانهایی برای رجوع افراد بخصوص معلمان وجود داشته باشد و شیوه های مقابله با استرس در محیط کار و خانواده و … را به آنها آموزش داده شود.
2- پیرامون زمینه هائی که کارکنان نیازمند حمایت شغلی هستند تحقیق انجام شود.
3- نظیر این پژوهش در وسیعی تری نظیر مدارس غیرانتفاعی و دولتی اجرا می شود.
4- سعی شود شرایط و امکانات شغلی معلمان در حد مطلوب و مورد رضایت آنان باشد.
5- وزارت آموزش و پرورش در جهت حمایت شغلی معلمان و دبیران برنامه ریزی نموده و گام عملی بردارد.
