پایان نامه بررسی اثر بخشی درمان فراشناختی در کاهش افسردگی و اضطراب بیماران دیابتی
مقدمه
افسردگی، اضطراب، احساس ضعف، احساس ناراحتی
و ... از جمله علائم روان شناختی هستند که در بسیاری از بیماری های جسمی
علی الخصوص در بیماری های صعب العلاج از جمله سرطان بیماری های قلبی مزمن،
دیابت و ... مشاهده می شود.
یکی از بیماری های که به سرعت در حال شیوع
است، بیماری دیابت می باشد. بیماری دیابت علاوه بر علائم فیزیکی با علائم
روان شناختی مثل افسردگی، اضطراب، احساس ناراحتی، ترس های خودبیمار
انگارانه همراه است(بیل 1973)
معمولاً بیماران دیابتی بسیار حساس بوده و
واکنش های افراطی به استرس نشان می دهند. دیابت می تواند معضلات روانی و
جسمانی زیادی به همراه داشته باشد مانند: اختلالات قلبی، کوری، از دست دادن
اشتها، خستگی مفرط، افسردگی، اضطراب، اعمال شناختی، هذیان ها و توهم های
گاه به گاه (فصلنامه اندیشه و رفتار شماره (3 ص 20).
بنابراین در کنار درمان عوارض جسمی، درمان یا کاهش علائم روان شناختی این بیماران نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
هدف اصلی این پژوهش بررسی اثربخشی درمان فراشناختی بر کاهش افسردگی و اضطراب بیماران دیابتی است.
بیان مسئله:
طبق آمار جمعیتی آمریکا در سال 2000، میزان
شیوع دیابت در بالغین در هر دو جنس مشابه است و 17 میلیون نفر به این
بیماری مبتلا می باشند.
دیابت ششمین علت شایع مرگ ناشی از بیماری
در آمریکا می باشد و مسئول قریب به 18% از موارد مرگ و میر در گروه سنی
بالای 25 سال است و شایع ترین علت بیماری کلیوی انتهای و موارد جدید
نابینایی و کوری بالغین می باشد. بیماری قلبی – عروقی علت اصلی مرگ ناشی از
دیابت است و در بیماران مبتلا به دیابت 2 تا 5 برابر شایع تر از جمعیت
عمومی می باشد.(کاسیل و اندرویل ،2004).
دو گروه عمده دیابت به عنوان II , I نامگذاری شده اند.
نوع I: در نتیجه تخریب خود ایمنی سلول های بتای جزیره ای پانکراس رخ می دهد که منجر به کمبود انسولین می گردد.
نوع II: شامل گروه
ناهمگونی از اختلالات است که معمولاً با درجات متفاوتی از مقاومت به
انسولین، اختلال ترشح انسولین، افزایش تولید گلوکز مشخص می شود (کاسیل و
اندرویل 2004).
دیابت نوع I در
سنین زیر 30 سال به ویژه در نوجوانان 11 تا 13 سال شایع است. البته دیابت
نوع اول ممکن است در هر سنی و حتی در سنین سالخوردگی ایجاد شود، ولی نادر
است.
دیابت نوع دوم، که به دیابت غیر وابسته به انسولین نیز نامیده می شود.
غالباً در افراد بالای 40 سال پدید می آید.
پنجاه تا نود درصد مبتلایان به دیابت نوع دوم، چاق هستند و دچار اضافه وزن
می باشند.(کاسیل و اندرویل،2004).
تحقیقات علت شناسی روی دیابت به مسائل
ژنتیکی و زمینه ایمنی شناختی اشاره دارند (برونر،به نقل از دیده
ور،1378).هر گونه فشار جسمی، به ویژه عفونت و ضربه، می توانند باعث شروع یا
تشدید دیابت شود. این بیماری در سنین کهولت شایع تر است اما همه اینها فقط
یک روی سکه است، روی دیگر سکه عوامل روان شناختی است. تغییرات هیجانی و
شرایط زیانبار زندگی، ناکامی های شدید و ضایعات خانوادگی می توانند در علت
شناسی سهیم باشند(هولمز 1986).
در بیماران دیابتی علائم روان شناختی مثل
افسردگی، احساس ناراحتی، ترس های خود بیمارانگارانه و اضطراب همراه است.
طبق بسیاری از مطالعات انجام یافته بیماران دیابتی در اکثر جوامع دچار مرگ
زودرس می شوند حداکثر این بیماران پیشینه ای از افسردگی و نگرشهای خود
بیمارانگارانه دارند (بیل 1973 به نقل از حضوری و حسنعلی زاده 1384).
اگرچه بیماریهای مزمن با افزایش شیوع
افسردگی همراه است اما در مورد بیماران دیابتی این مساله 3 برابر شایع تر
است و شیوع افسردگی در این بیماران 3/61 درصد می باشد (زینیتو، کارویل،
2002). این میزان در مطالعات انجام شده در ایران در گروه بیماران دیابتی
نوع 2 تا 1/84 درصد گزارش شده است( بهنام و همکاران، 1384)
اولین متغیر وابسته در این پژوهش افسردگی
می باشد، افسردگی مرضی به قدری شایع است که سرماخوردگی لقب گرفته است
(سلیگمن، 1975 به نقل از حضوری، 1389) در هر مقطع معینی از زمان 20-15 درصد
بزرگسالان، در سطح قابل توجهی، از نشانه های افسردگی رنج می برند. افسردگی
در مفهوم مرضی خود، با خلق پایین و گذرایی که اکثر مردم در واکنش بهنجار
نسبت به فقدان، از خودشان می دهند و بسیاری از جنبه های کارکرد آن ها را بر
اثر آن دچار اشکال می شود، کاملاً فرق دارد.
