پایان نامه بررسی راه‌های آموزش خلاق با رویکرد تعمیق و تقویت باورهای دینی (نماز) در دانش آموزان دبستانی دختر شهر تهران
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده
مقدمه
فصل اول : کلیات
1-1 بیان مسئله ................................. 2
1-2 اهمیت و ضرورت موضوع......................... 3
1-3 اهداف تحقیق ................................ 5
1-4 سوال های تحقیق.............................. 5
1-5 فرضیات تحقیق................................ 6
1-6 تعاریف نظری و عملیاتی تحقیق................. 7
1-7 محدودیت های تحقیق .......................... 10
فصل دوم : پیشینه ی تحقیق
2-1 مقدمه ................................. 12
2-2 تاریخچه ی باورهای دینی ..................... 13
2-3 ادیان و نگاه آنها به نماز و نیایش........... 19
2-3-1 نماز در آیین زرتشت........................ 20
2-3-2 نماز در آیین یهود........................ 22
2-3-3 نماز در آیین مسیحیت...................... 24
2-3-4 نماز در آیین مقدّس اسلام................... 25
2-4 تربیت دینی در دوران کودکی و نوجوانی......... 28
2-5تربیت دینی در دوره ی ابتدایی................. 31
2-5-1نقش توجه به نیاز های کودکان در تربیت دینی.. 32
2-5-2نقش آموزش خلاق در تربیت دینی کودک........... 33
2-5-3نقش انگیزش در تربیت دینی کودک.............. 33
2-5-4نقش محبت و ایمنی در تربیت دینی کودک........ 34
2-5-5نقش فرا دهنده در تربیت دینی کودک........... 34
2-5-6نقش محیط آموزشی در تربیت دینی کودک......... 35
2-5-7نقش تفکر در تربیت دینی کودک................ 35
2-5-8نقش روان شناسی رشد در تربیت دینی کودک...... 38
2-5-8-أ. رشد و تکامل بدنی....................... 39
2-5-8-ب. رشد و تکامل گویایی..................... 41
2-5-8-ج. رشد و تکامل عقلی....................... 42
2-5-8-د. رشد و تکامل اخلاقی...................... 43
2-5-8-ه. تفاوت های جنسی و ویژگی های مختلف آن ها. 46
2-5-8-و. ویژگی های دختران در سنین ابتدایی....... 48
2-5-9نقش بصیرت گرایی در تربیت دینی کودک......... 51
2-6تربیت بصیرت گرا.............................. 52
2-7مفهوم بصیرت گرایی............................ 54
2-7-أ.توانایی فهم زندگی (فهم وتشخیص) ........... 55
2-7-ب.نقد زندگی (تمییز وداوری) ................. 55
2-7-ج.تصمیم برای زندگی (تصمیم گیری) ............ 56
2-8طبقات و حوزه های یادگیری در رویکرد بصیرت گرا. 57
2-8-أ. حوزه ی درک مفاهیم........................ 58
2-8-أ.1- فهم.................................... 58
2-8-أ.2- تعقل................................... 59
2-8-أ.3- دانش................................... 59
2-8-أ.4-تفکر منطقی.............................. 59
2-8-ب.حوزه ی کسب مهارت.......................... 60
2-8-ج. حوزه ی به کار گیری مفاهیم ومهارت ها...... 60
2-8-د. حوزه ی تحلیل نقادانه وسازمان دهی افکار... 61
2-8-ه. یادگیری ، ارتباط حوزه های چهارگانه با هم. 62
2-9بصیرت ، توانایی تشخیص و تمییز توانایی تصمیم گیری 63
2-10راه برد های تعلیم وتربیت بصیرت گرا.......... 64
2-10-1 فرایند محوری............................. 64
2-10-2 دانش آموز محوری.......................... 64
2-10-3معلم ، مدیر یادگیری و الگوی رفتار......... 65
2-10-4 رد رویکرد ذهن گرا........................ 65
2-10-5اهمیت طراز تحول شناختی شاگردان در حوزه ی مفاهیم دینی 66
2-10-6 ارزشیابی کیفی و مستمر................... 67
2-11 گام های آموزشی در تعلیم وتربیت دینی کودکان. 68
2-11-أ.گام اول.................................. 68
2-11-ب.گام دوم.................................. 68
2-11-ج.گام سوم.................................. 69
2-11-د.گام چهارم................................ 69
2-11-ه.گام پنجم................................. 70
2-11-و.گام ششم.................................. 70
2-11-ز.گام آخر.................................. 70
2-12آموزش خلاق................................... 71
2-12-1تفکّر...................................... 74
2-12-2تفکّر خلاق.................................. 79
2-12-3اصول آموزش خلاق............................ 82
2-12-3-أ.اصل بازی............................... 82
2-12-3-ب.اصل شادی و لذت......................... 82
2-12-3-ج.اصل سادگی.............................. 82
2-12-3-د.اصل آموختن در آزادی.................... 82
2-12-3-ه.اصل کنجکاوی............................ 83
2-12-3-و.اصل ایمنی.............................. 83
2-12-3ز.اصل اندیشه سازی......................... 83
2-12-3-ح.اصل خلاقیّت.............................. 84
2-12-3-ت.اصل همیاری با آموزگار.................. 84
2-13مفهوم خلاقیت................................. 85
2-13-1دیدگاه های مختلف در خصوص خلاقیّت............ 88
2-13-2 اهمّیّت و ضرورت پرورش خلاقیّت................ 93
2-13-3رشد و پرورش خلاقیّت در کودکان............... 94
2-13-4الگوی پیشنهادی خلاقیّت آموزی در دبستان...... 97
2-13-4-أ.روش مستقیم............................. 97
2-13-4-ب.روش غیر مستقیم آموزش خلاقیت............. 98
2-13-4-ب.1 آموزش خلاق............................ 98
2-13-4-ب.2آمیختن عمق درس با هنر................. 98
2-13-4-ب.3آموزش های اجتماعی..................... 98
2-13-4-ب.4 ایجاد فضای خنده و بازی در جریان آموزش 99
2-13-4-ب.5 آمیختن آموزش با محرّک بدنی............ 99
2-13-4-ب.6 پذیرش تخیلات کودکان................... 100
2-13-4-ب.7 آموزش فن آوری و روش های حل مسأله..... 100
2-13-4ویژگی ها و صفات افراد خلاق................. 104
2-14فهم رفتار دانش آموزان در نظام اجتماعی آموزش و پرورش 109
2-14-1 رفتار اثربخش ، کار آمد و تاثیر گذار...... 113
2-14-1-أ.اثربخشی................................ 114
2-14-1-ب.کارآمدی................................ 114
2-14-1-ج. تأثیر گذار............................ 115
2-15آموزش وروابط نقش ها ........................ 115
2-16 نظریه ها و تئوری های مرتبط با موضوع........ 117
2-16-أ. نظریه ی پیاژه .......................... 117
2-16-ب.نظریه ی هارمز............................ 120
2-16-ج. نظریه ی گلدمن........................... 121
2-16-د.نظریه ی فلور............................. 123
2-16-د.1 اصل توجه انتخابی....................... 123
2-16-د.2 اصل ادراک انتخابی...................... 124
2-16-د.3 اصل یادآوری انتخابی.................... 124
2-16-د.4 اصل کنش انتخابی........................ 124
2-16-ه.نظریه ی هاولند ......................... 125
2-16-و.نظریه تأثیر نگرش بر رفتار................ 127
2-17رابطه ی یادگیری با ایمان وعمل............... 129
2-17.أ ایمان ، عمل یا بصیرت..................... 131
2-17.ب ارزشیابی یادگیری یا ارزشیابی ایمان وعمل.. 132
2-18آموزه هایی در تعلیم وتربیت دینی خلاق با رویکرد بصیرت گرایی 132
2-18-أ.اصل اول:تعلیم وتربیت برای کمال........... 132
2-18-ب.اصل دوم: تعلیم وتربیت برای زندگی فردی واجتماعی 133
2-18-ج. اصل سوم: تعلیم وتربیت برای تحول جامعه... 133
2-18-د. اصل چهارم:انتخاب روش های تربیتی......... 134
2-18-ه. اصل پنجم:اهمیت تفکر خلاق................. 135
2-18-و. اصل ششم:جایگاه والای معلم................ 135
2-18-ز. اصل هفتم:معلم هدایتگر................... 135
2-18-ح. اصل هشتم:اهمیت رابطه ی معلم و شاگرد..... 136
2-18-ت.اصل نهم:برقراری تعادل میان ذهنیت و عینیت گرایی 136
2-18-ی. اصل دهم:محوریت کودک در تربیت دینی ابتدایی 137
2-19نتایج و مطالعات و تحقیقات داخلی مرتبط با موضوع 138
2-20نتایج مطالعات و تحقیقات خارجی مرتبط با موضوع 145
فصل سوم :روش تحقیق و مراحل اجرای تحقیق
3-1روش تحقیق .................................. 148
3-2 ابزار جمع آوری اطلاعات و تحلیل داده ها....... 149
3-3 شیوه اجرا و انجام پژوهش..................... 149
فصل چهارم : یافته ها وتجزیه و تحلیل آن ها
4-1تعلیم وتربیت باورهای دینی (نماز) در مدارس ابتدایی 152
4-1-أ.ارتباط و نزدیکی با مبانی اعتقادی.......... 155
4-1-ب.ایجاد انگیزه و گرایش درونی................ 155
4-1-ج.تقویت تفکر و معرفت دینی (بصیرت) .......... 155
4-2نقش مدارس در آموزش نماز به کودکان............ 156
4-2-أ.ایجاد شور واشتیاق......................... 156
4-2-ب.ارائه ی الگوهای دینی...................... 156
4-2-ج.نقش ایجاد معرفت وشناخت.................... 157
4-2-د.نقش نهادینه کردن فرهنگ نماز............... 157
4-2-ه.نقش ساخت نگرش مثبت در کودکان.............. 158
4-2-و.نقش جهت دهی اخلاقی ....................... 159
4-3رابطه ی خلاقیت با رشد و تقویت باورهای دینی (نماز) 160
4-4رابطه ی نماز و خلاقیت در مدارس ابتدایی........ 165
4-4-أ.توصیف اطلاعات مصاحبه ای.................... 169
4-4-ب.اطلاعات عمومی پاسخگویان و مصاحبه شوندگان... 171
جدول (4-1) ................................ 173
جدول (4-2) ................................ 174
جدول (4-3) ................................ 175
جدول(4-4) ................................. 176
جدول(4-5) ................................. 177
4-4-ج.تجزیه وتحلیل یافته ها ................... 178
4-4-د.تحلیل اطلاعات استخراج شده.................. 181
فصل پنجم : نتیجه گیری
5-1خلاصه ی تحقیق ............................... 184
5-2نتیجه گیری................................... 185
5-2-أ.نتایج یافته های کتابخانه ای............... 185
5-2-ب. نتایج یافته های مصاحبه ای................ 190
پیشنهادات....................................... 192
منابع و مأخذ: .................................. 194
چکیده ی انگلیسی
