|
پایان نامه رابطه رنگ با تیپ شخصیتی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی
پایان نامه رابطه رنگ با تیپ شخصیتی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی در 99 صفحه ورد قابل ویرایش
|
|
| دسته بندی | علوم انسانی |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 89 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 99 |
پایان نامه رابطه رنگ با تیپ شخصیتی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی در 99 صفحه ورد قابل ویرایش
فصل اول
طرح تحقیق
- کلیات
- مقدمه
- بیان موضوع
- بیان مسئله
- اهداف تحقیق
- فرضیه های تحقیق
- ضرورت تحقیق
- متغیرهای تحقیق
- تعریف عملیاتی
مقدمه
انسان دارای حسی است به نام بینایی، که این عمل را جز چشمهای او چیز دیگر میسر نمی گردند. جهان هستی را بوسیلة این دو عضو کوچک پیچیده و حساس می توانیم ببینیم جهانی که تمام اجزا و اشیای آن مشخصه ای به نام رنگ دارند.
هنگامیکه چشمان، بسته‌اند، جز سیاهی و تاریکی چیزی وجود ندارد ولی به محض گشودن آنها دنیا پراز رنگهای مختلف تصویر وارونه پردة حساس اتاق تاریک چشمانمان می گردد و عمل دیدن انجام می پذیرد در واقع اگر رنگهای مختلف تصویر نداشت. چرا که همانگونه که صدا اعصاب شنوایی را تحریک می‌کند و عمل شنیدن بوقوع می پیوندد و به دنبال آن عکس العمل در فرد بوجود می آید، رنگ نیز پس از تأثیر و تحریک اعصاب گیرنده خود موجب دیدن و مهمتر از آن سبب ایجاد دخالت انگیختگی در فرد می‌شود.
روانشناسی و فیزیولوژی رنگها و نحوه تأثیر آنها در حالتهای رفتاری و روانی افراد از مباحث بسیار مهمی اند که در زمینه رنگها قابل طرح و بررسی اند.
هر رنگی به مقتضای خاصیت خود به نوعی در روان انسان اثر می گذارد. که بی ربط به رفتارهای اجتماعی روانی او نیست. انتخاب رنگ اتاق، کتاب، میز، لباس و … همیشه موردتوجه آدمی بوده و کسی می خواهد رنگ دیوارهای اتاقش کرم باشد یا دیگری سبز کم رنگ و …
اینها همه گویایی تأثیر رنگ در انسان اند. بطوریکه هر فردی بنا به مسایل درونی خود به رنگی انس دارد و آن را می پسندد.
موضوع پژوهش:
رابطه رنگ با تیپ شخصیتی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی در سال تحصیلی 87-86
بیان مسئله:
پدیده رنگ از جمله پدیده های طبیعی است که شناخت آن تاریخی بس کهن داشته و در طول تاریخ تکامل بشر مطرح بوده است، این شناخت در جهت کاربرد رنگ برای زیبا جلوه دادن هر چه بیشتر و بهتر نمودن محیط زندگی است، از این رو مطالعات و پژوهشهای بسیاری از گذشته تا حال در مورد رنگ صورت گرفته و در دو قرن اخیر شناخت علمی نسبت به آن افزایش یافته است.
با شناخت علمی پدیده رنگ، مساله ترجیح رنگها بر یکدیگر مطرح گردید، پژوهشهای صورت گرفته دربارة ترجیح رنگها، از نظر روان شناسی جنبة علمی داشته و با دیدگاههایی چون نظریه های زیباشناسان که ترجیح رنگها را جزء ذاتی آنها دانسته و اساساً امری ذهنی تلقی می کنند توافق نظر ندارند و با تأکید بر ذهنیت این امر، تحقیق در این زمینه را بی مورد می دانند.
آنچه مسلم است عوامل در ارتباط با ترجیح رنگ مطرح می گردد که به طور اختصار میتوان به این گونه بیان کرد:
1- عوامل فیزیکی، شامل عواملی است که به فیزیک نو مربوط بوده و در رویت رنگها و ترجیح رنگی بر رنگ دیگر مؤثر هستند. برای نمونه میتوان از طول موج و تواتر آنها نام برد.
2- عوامل فیزیولوژیکی، این دسته از عوامل شامل فیزیولوژی چشم گیرنده های نور، تارها و سیستم عصبی هستند.
3- عوامل فرهنگی- اجتماعی، از جمله این عوامل میتوان از ارزشهای فرهنگی، طبقه اجتماعی، پدیده های جمعی مانند مد، نامگذاری رنگها در فرهنگهای مختلف و نمادگرایی نام برد.
4- عوامل فردی که میتوان از حالات و واکنش های هیجانی، خصایص و ویژگیهای و شخصیتی فرد نام برد که با ساختار شخصیتی فرد در ارتباط هستند.
با توجه به این که، هر فرد دارای صفات، خصوصیات رفتاری و ویژگی های شخصیتی منحصر به فرد است و با داشتن زندگی اجتماعی و گروهی با بسیاری دیگر از افراد، همنوائی دارد. انسان جهت داشتن رفتاری نسبتاً ثابت در پیرامون تعامل های خود، نیاز به تماس و برخوردهایی با محیط داخلی و خارجی خود دارد. فرد با اعمال محرکهائی از خارج متاثر گشته و نسبت به آن واکنش نشان می‌دهد و به همین ترتیب در اثر کنش و واکنش هائی که در درون فرد، متشکل از یادگیریهای گذشته، نگرش و منطق و استدلالی که از آن بهره مند است، مجموعه ای پویا ونسبتاً ثابت از رفتار پدید می آید که بدان شخصیت فرد اطلاق می گردد.
در پژوهش حاضر، موضوع مورد بررسی در ارتباط با ترجیح رنگ وخصوصیات شخصیتی افراد است که با پرسشنامه شخصیتی(جهت سنجش بعد درون گرا -برون گرا) و سوالهایی در مورد ترجیح رنگ است که تشکیل مرحله ای از مراحل پژوهش را می دهند.
بر اساس پرسشنامه یاد شده و سوال بیان شده در مورد ترجیح رنگ، اساساً رابطه بین شخصیت و رنگ بررسی و به سوال زیر پاسخ داده می شود که:
1- آیا بین ترجیح رنگ و شخصیت افراد رابطه وجود دارد؟
هدف پژوهش:
در اجتماع امروزی کمتر کسی یافت می‌شود که به اهمیت رنگ و اثر عمیق آن روی انسان تردید داشته باشد. هر کدام از رنگها به تفاوت سردی و گرمی یا خنثی بودن، تأثیر روانی مشخصة خود را روی انسان ایجاد می‌کند با وجود خصوصیات فوق العاده ای که رنگ دارد غالب اشخاص نسبت به آن کم توجه و یا کاملاً بی تفاوت هستند. شناخت قدرت رنگ به انسان در حل پاره ای مشکلات کمک قابل توجهی نموده است به طبیعت نگاه کنیم تا متوجه شویم چگونه با عوض شدن فصول، رنگها نیز تغییر می‌کند و پیوسته ترکیبات زیبایی بوجود می آورند. معیار انسان در تمیز یک ترکیب رنگی زیبا، طبیعت است.
طبیعت منبع الهام در فراگیری هماهنگیهای صحیح و زیبا است. رنگهای هیجان انگیز بهاری در مقابل با رنگهای سرد و آرام زمستانی در احساس کاملاً متفاوت در انسان برمی انگیزند. (لوچه، 1370، صفحه 30)
علیرغم خصوصیات گوناگون رنگ، این پدیده از قواعدی پیروی می‌کند که شناخت آنها می‌تواند در بهره گیری مناسب از رنگ کمک و راهنمای مؤثر میباشد. با فراگیری چنین قواعدی استفاده از رنگهای مختلف آسان گشته، میتوان محیط زندگی را به مکانی دلپذیر برای زیستن تبدیل نمود.
با توجه به توضیحات فوق هدف از این پژوهش سعی در بررسی علاقمندی افراد نسبت به رنگی خاص و تیپهای شخصیتی در این زمینه میباشد.
امید است که بتوانیم با این پژوهش گامی مؤثر در شناخت رنگ و اهمیت آن در زندگی روزمره و عادی افراد بردارم. (ویدا ابی زاده، 1372، ص 11)
فرضیه پژوهش:
پژوهش فوق دارای فرضیه زیر است:
- بین انتخاب رنگ و شخصیت افراد رابطه وجود دارد.
اهمیت مساله:
رنگ نیز مانند هوا و آب بخشی از دنیای ماست. هیچ چیز بدون رنگ بدون شکل مادی قابل رویت نیست، نه معماری و نه هنر و نه طراحی و …
رنگ پدیده ای آنچنان وسیع است که تلاش برای شناسایی آن در یک پاراگراف به نظر عجولانه می‌آید. زیرا رنگ با اغلب فعالیتهای بشری در تماس است و در واقع مواردی که رنگ در آن نقش نداشته باشد نادر است. فیزیک، زیست شناسی، پدیده های ادراکی و بالخصوص روان شناسی و … همه و همه با رنگ در ارتباط هستند.
انتخاب رنگ بعنوان یکی از راههای شناخت انسان موضوعی مورد اختلاف و بحث انگیز است. (کارکیا، فرزانه، 1375، ص 50)
به این دلیل ساده که انسانها شبیه هم نیستند این موضوع تا حدی بحث انگیز می نماید.
حتی دوقلوهای همسان که از نظر فیزیولوژیکی کاملاً به هم شبیه هستند نیز دارای شخصیت های متفاوتی می باشند. هر قدر که اشخاص شکاک وناباوری وجود داشته باشند ولی با افزایش تدریجی بیماریهای روانی در سراسر دنیا، روشها و نظریه های جدیدی برای تشخیص بیماریها ابداع می‌شود که رنگ را نیز شامل می‌شود.
(کارکیا، فرزانه، 1375. ص61)
خلاصه تحقیق
رنگ را می توان پدیده ای دانست که دارای کاربردهای بسیار فراوان در پیرامون و محیط زندگی است. چنانچه برما تاثیر می گذارد و ما از او متاثر می شویم. از این رو رنگ را می توان به عنوان عنصری مکمل زندگی و حیات دانست. با این وجود شناخت و پژوهش های علمی در این باره امری مهم و ضروری تلقی می گردد. با شناخت علمی نسبت به پدیدة رنگ، نیاز به مطالعه، بررسی و پژوهش دربارة ترجیح رنگها احساس می گردد. چنانچه این مقوله در ابعادی چون عوامل فیزیولوژیکی، فرهنگی- اجتماعی و فردی جای گرفته و قابل مطالعه و بررسی است.
در حیطه علم روان شناسی، ترجیح رنگ در طیفی وسیع و در حوزه های تخصصی مختلفی مورد مطالعه قرار می گیرد. یکی از حوزه های تخصصی، روان شناسی شخصیت است. عموماً شخصیت از دیدگاهها و مکاتب مختلفی مورد مطالعه، بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. یکی از این دیدگاهها (نظریة ایزینک) شخصیت را به بعدها و سنخ های مختلفی (همچون درون گرایی- برون گرایی، روان رنجوری- استواری و گرایش به روان پریشی) تقسیم می نماید.
در پژوهش حاضر تلاش شده است تا ارتباط بین ترجیح رنگ و سنخ شخصیتی (درون گرایی- برون گرایی) افراد مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.
توصیه هایی برای پژوهش های بعدی:
با توجه به داده ها و یافته های پژوهش آماری و بنیادین دربارة ترجیح رنگ و سنخ شخصیتی در بین افراد، مطالب زیر به عنوان پیشنهادهای پژوهش ارائه می گردد تا در تحقیقات بعدی که مرتبط با پژوهش حاضر است مورد استفاده قرار گیرد.
1- آزمون ترجیح رنگی که مورد استفاده قرار گرفته است، در پژوهش های بعدی مورد روائی و اعتبار قرار گیرد.
2- در صورت کاربرد پرسشنامه شخصیتی آیزینک (فرم الف- 57 سوالی) در پژوهشهای دیگر ابزار فوق مورد هنجاریابی مجدد قرار گیرد.
3- با توجه به این که پرسشنامه شخصیتی آیزینک قادر به سنجش بعد شخصیتی روان رنجوری- استواری هم می باشد، به عنوان موضوع پژوهش می توان رابطه ترجیح رنگ و سنخ شخصیتی (روان رنجوری- استواری) افراد را مورد بررسی قرار داد.
4- از محدودة سنی دیگری به جز محدودة سنی پژوهش حاضر می توان استفاده به عمل آورد تا تاثیر خصوصیات شخصیتی که در اثر مراحل و دوره های رشد ایجاد می شود با ترجیح رنگ مورد بررسی قرار گیرد، چرا که عامل زمان در ترجیحات رنگی افراد تاثیر داشته و آن را می توان به عنوان یکی از عوامل دخالت دهنده در رشد شخصیت فردانست.
5- با توجه به این نکته که طبقه اجتماعی- فرهنگی که فرد در آن قرار گرفته در ترجیح رنگی وی تاثیر می گذارد، از این رو پژوهش در طبقات اجتماعی فرهنگی متفاوت اجرا گردیده و با همدیگر مورد مقایسه و ارزیابی قرار گیرند.
امید است در آینده با پژوهشهایی در سطحی بالاتر و کیفیتی مطلوب تر اطلاعات بیشتر و مفیدتری در زمینة ترجیحات رنگی و سنخ های شخصیتی به دست آید.
محدودیت های پژوهش
عمده ترین مشکلات و محدودیت های پژوهش فوق، عبارتند از:
1- به دلیل کمبود منابع جهت استفاده در فصل دوم پژوهش (ادبیات و پیشینة پژوهش) ناچار به جستجوی دامنه داری در کتابخانه / مراکز علمی و بانکهای اطلاعاتی جهت به دست آوردن مطالبی از کتابها، خلاصه مقالات، مجلات و مآخذ موجود در این مراکز شدم که در نهایت بیشتر مطالب به دست آمده در ارتباط با موضوع رنگ و شخصیت بوده و به منابعی که به طور اخص به موضوع پژوهش حاضر مرتبط باشد، کمتر برخورد کرده ام.
2- عدم همکاری دانشجویان و مسولان دانشگاهی با دانشجویان جهت پذیرش آنان برای کارهای تحقیقاتی.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
گواهی.................................................................................................................... الف
سپاسگذاری........................................................................................................... ب
تقدیم...................................................................................................................... ج
فصل اول: طرح تحقیق
مقدمه..................................................................................................................... 1
موضوع پژوهش.................................................................................................... 2
بیان مسئله............................................................................................................. 2
هدف پژوهش......................................................................................................... 5
فرضیه پژوهش..................................................................................................... 6
اهمیت مساله ......................................................................................................... 6
متغیرهای تحقیق.................................................................................................... 9
تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق........................................................................... 9
تعریف رنگ............................................................................................................ 9
تعریف عملیاتی شخصیت....................................................................................... 11
فصل دوم: ادبیات (پیشینه) تحقیق
بخش اول: رنگ ها
مقدمه..................................................................................................................... 13
تاریخچه رنگ......................................................................................................... 16
منشاء و اهمیت رنگ.............................................................................................. 17
صفات رنگ............................................................................................................ 18
روانشناسی رنگها.................................................................................................. 20
تاثیرات رنگها بر روی احساس و فکر و روان انسان........................................... 22
رنگهای اصلی و کمکی........................................................................................... 24
جنبه های عاطفی شخصیت.................................................................................... 25
رنگهای کمکی........................................................................................................ 26
پیشینه پژوهش (آزمایش لوشر)............................................................................ 27
رنگ قرمز.............................................................................................................. 29
رنگ زرد................................................................................................................ 30
رنگ نارنجی........................................................................................................... 33
رنگ آبی................................................................................................................. 33
رنگ سبز............................................................................................................... 36
رنگ بنفش.............................................................................................................. 37
رنگ قهوه ای......................................................................................................... 40
رنگ خاکستری...................................................................................................... 41
رنگ سیاه............................................................................................................... 42
تداعی رنگ و نماد گرایی رنگ............................................................................... 44
بخش دوم- شخصیت و انواع آن
تاریخچه ای از نظریه های شخصیت.................................................................... 48
ریشه و معنای واژه شخصیت............................................................................... 49
تعریف شخصیت.................................................................................................... 50
انواع شخصیت....................................................................................................... 52
سنخ شناسی یونگ................................................................................................. 54
نظریه آیزنیک......................................................................................................... 56
جنبه های توصیفی شخصیت از دیدگاه آیزنیک.................................................... 57
بعد درون گرایی- برون گرایی.............................................................................. 60
روان نژندان.......................................................................................................... 63
روان پریشان......................................................................................................... 64
عوامل سببی........................................................................................................... 65
فصل سوم: طرح پژوهش
جامعه تحقیق.......................................................................................................... 68
نمونه تحقیق........................................................................................................... 68
روش نمونه گیری................................................................................................. 68
ابزار تحقیق............................................................................................................ 68
اعتبار (پایایی) ورودی پرسشنامه شخصیت آیزنیک............................................. 70
نحوه طرح و اجرا آزمون...................................................................................... 70
شیوه آماری مورد استفاده .................................................................................. 71
فصل چهارم: بیان و تحلیل داده ها
تجزیه و تحلیل داده های آماری............................................................................ 73
جدول شماره 2..................................................................................................... 74
تفسیر و نتیجه کلی جدول شماره 2...................................................................... 75
فصل پنجم: خلاصه، بحث و نتیجه گیری
خلاصه تحقیق........................................................................................................ 78
توصیه هایی برای پژوهشهای بعدی..................................................................... 79
محدودیت های پژوهش......................................................................................... 80
تحلیل و نتایج کلی تحقیق........................................................................................ 81
فهرست منابع فارسی............................................................................................. 83
پیوست
پرسشنامه آیزنک .................................................................................................. 87
جدول تبدیل نمره خام به رتبه درصدی آیزنک..................................................... 91
