پایان نامه کارشناسی ارشد (M.A)
گرایش: مدیریت مالی
بررسی تأثیر هدفمندی یارانه ها بر الگوی مصرف و میزان مصرف گاز شهر اردبیل
*ضمیمه :فایل اکسل دمای هوا و بارندگی و مصرف آب شهر اردبیل از سال 1386-1392
چکیده
واژه یارانه (subsidy)
در لغت نامه بطور کلی کمک رایگان و اعانه مالی دولت به مردم در زمانهای
معین معنا شده است و عبارتست از نوعی حمایت دولت از قشر خاص و در برخی
موارد کل جامعه در دوره های زمانی خاص یا اضطراری به منظور تأمین رفاه
اجتماعی از طریق کاهش هزینه ها. پرداخت یارانه دلایل مختلفی می تواند داشته
باشد مانند: پایین نگه داشتن قیمت کالاهای مصرفی و یا حفظ روند تولید یک
کالای معین. پرداخت یارانه نقش دوگانه ای را می تواند ایفا کند هم موجب کمک
به رفاه عمومی می شود و هم موجب تحریف قیمت های بازار شده، منابع را به
صورت نامطلوب توزیع می کند. با توجه به همین جنبه منفی پرداخت یارانه ها
بود که لایحه هدفمندی یارانه ها در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و بوسیله
دولت از آذرماه سال 1389 به اجرا درآمد. طرح هدفمندی یارانه ها به علل
مختلفی از جمله به منظور بهینه کردن مصرف حامل های انرژی از جمله گاز تصویب
و اجرا شده است این موضوع انتخاب شد تا با روش علمی مشخص گردد آیا اجرای
این طرح در عمل بر الگوی مصرف گاز در شهر اردبیل تاثیر گذاشته است یا خیر؟
این تحقیق از نوع کاربردی است که با روش
علّی- مقایسه ای انجام خواهد شد. به این دلیل علی است که تاثیر اجرای قانون
هدفمندی یارانه ها را در بهینه سازی مصرف گاز بررسی می کند که اجرای قانون
هدفمندی به عنوان متغیر مستقل و بهینه سازی الگوی مصرف گاز به عنوان متغیر
وابسته در نظر گرفته شده است و به این دلیل مقایسه ای است که میزان مصرف
گاز در دو دوره یعنی دوره دو ساله قبل از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها و
دوره دو ساله بعد از اجرای قانون مذکور مقایسه خواهد شد.
روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای است که
با استفاده از فرمهای 15و17 صادره از اداره گازمیزان مصرف به دست خواهد
آمد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از شاخص های آمار توصیفی مانند جدول و
نمودار و فراوانی و درصد و میانگین و واریانس استفاده خواهد شد و برای
آزمون فرضیه ها از شاخص های آمار استنباطی مانند تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) برای مقایسه میزان مصرف در دو دوره قبل وبعد از هدفمندی یارانه ها استفاده خواهد شد.همچنین از آزمون (F) برای مقایسه مصرف سه گروه از مصرف کنندگان (خانگی،صنعتی و عمومی)استفاده شده است.
کلمات کلیدی: یارانه، هدفمندی یارانه، الگوی مصرف، میزان مصرف
فهرست مطالب
عنوان
صفحه
فصل اول 1
کلیات تحقیق 1
1-1-مقدمه 2
1-2-بیان مسئله پژوهش 3
1-3-اهمیت موضوع وضرورت انجام پژوهش 4
1-4-پیشینه پژوهش 4
1-5-فرضیات پژوهش 11
1-6-اهداف پژوهش 11
1-7-نوع وروش پژوهش 11
1-8-قلمروپژوهش 12
1-8-1-قلمرو موضوعی 12
1-8-2-قلمرومکانی 12
1-8-3-قلمرو زمانی 12
1-9-روش گردآوری اطلاعات 12
1-10-ابزار گردآوری اطلاعات 12
1-11-روش تجزیه وتحلیل اطلاعات 12
1-12-تعریفهای عملیاتی 13
1-12-1- قانون هدفمندی یارانه ها 13
1-12-2-الگوی مصرف(تابع تقاضا) 13
فصل دوم 15
ادبیات تحقیق 15
2-1-بخش اول:هدفمندی یارانه ها والگوی مصرف 16
2-1-1- مقدمه 16
2-1-2-تعریف یارانه و انواع آن 16
2-1-3-یارانه چیست؟ 16
2-1-4-انواع یارانه 16
2-1-5-یارانه دولتی چیست و چرا دولت ها یارانه پرداخت می کنند؟ 18
2-1-6-ویژگی کالاهای مشمول یارانه 19
2-1-7-تاریخچه پرداخت یارانه در جهان 19
2-1-8-دولت برای چه چیزهای یارانه می پردازد؟ 19
2-1-9-اشکالات ومعایب پرداخت یارانه قبل از هدفمندی 20
2-1-10-تاثیر یارانه بر مصرف انرژی 21
2-1-11- اثرات پرداخت یارانه انرژی 21
2-1-11-1- آثار اقتصادی 21
2-1-11-2- آثار اجتماعی یارانه های انرژی 22
2-1-11-3- آثار زیست محیطی یارانه های انرژی 22
2-1-12-قانون هدفمند سازی یارانه 23
2-1-13-مفهوم هدفمند سازی 23
2-1-14-اهداف قانون هدفمندسازی یارانه ها 24
2-1-15-مزایا و مشکلات هدفمند کردن یارانه ها در کشور 24
2-1-16-مراحل هدفمندی یارانه ها توسط دولت 25
2-1-17-تاریخچه هدفمندی یارانه ها در کشورهای مختلف 26
2-1-18-بهینه سازی مصرف انرژی 32
2-1-19-مصرف انرژی در جهان 32
2-1-20-دستورات مصرف در اسلام 33
2-1-21-لزوم اصلاح الگوی مصرف به منظور دستیابی به توسعه اقتصادی 34
2-1-22- رویکردهای مختلف به مسئله اصلاح یارانه های انرژی 35
2-1-22-1-تحلیل تعادل جزئی 35
2-1-22-2-تحلیل تعادل عمومی 36
2-1-22-3- تحلیل تعادل جزئی گسترش یافته 37
2-1-22-4- مدل سازی داده - ستانده 38
2-1-23-مدلهای تقاضای انرژی 38
2-1-23-1- الگوی نظری تحلیل تقاضای انرژی 40
2-1-24-متغیرهای مؤثر در تقاضای آب 41
2-1-25-ارائه الگوی تحلیلی تابع تقاضای آب 41
2-2-بخش دوم:آشنایی با صنعت آب 42
2-2-1-مقدمه 42
2-2-2-درباره آب 42
2-2-3- تاریخچه صنعت آب در ایران 44
2-2-4- جایگاه ایران بین کشورهای مصرف کننده آب 47
2-2-6-خالص تجارت گازدرجهان ونقش ایران 51
2-2-6-1-جایگاه ایران از نگاه سازمان ها و مؤسسات پژوهشی بین المللی 51
2-2-6-2-تجارت جهانی گاز در گرو توسعه ال ان جی و جی تی ال 53
2-2-6-3-افزایش سهم 8 درصدی در تجارت جهانی گاز 55
2-3-پیشینه تحقیق 56
2-3-1-پیشینه پژوهشهای درون کشور 56
2-3-2-پیشینه پژوهشهای خارج کشور 60
2-3-3- وجه تمایز این تحقیق 62
فصل سوم 69
روش اجرای تحقیق 69
3-1-مقدمه 70
3-2-روش تحقیق 70
3-3-متغیرهای تحقیق 70
3-3-1- متغیر مستقل 70
3-3-1-1-متغیر مستقل اصلی 70
3-3-1-2-متغیر مستقل فرعی 70
3-3-2-متغیر وابسته 70
3-4-جامعه آماری 70
3-5-نمونه وروش نمونه گیری 71
3-6-روش گردآوری اطلاعات 71
جدول 3-1- متوسط مصرف مصرف کنندگان صنعتی (متر مکعب) 72
جدول 3-2- متوسط مصرف مصرف کنندگان عمومی (متر مکعب) 72
جدول 3-3- متوسط مصرف مصرف کنندگان خانگی (متر مکعب) 72
جدول 3-4- متوسط دمای هوا(سانتیگراد) 73
3-7-ابزار گردآوری اطلاعات 73
3-8-روایی وپایایی ابزار 73
3-9-روش های تجزیه وتحلیل اطلاعات 73
فصل چهارم 75
تجزیه و تحلیل داده هاو یافته های تحقیق 75
جدول 4-1- آمار توصیفی دما 76
نمودار 4-1- هیستوگرام توزیع دما 76
جدول 4-2- میانگین و انحراف معیار میزان مصرف قبل و بعد هدفمندی یارانه ها 76
جدول 4-3- میانگین و انحراف معیار میزان مصرف خانگی قبل و بعد هدفمندی یارانه ها 77
جدول 4-4- نتایج آزمون تحلیل کوواریانس با کنترل اثر دمای هوا 78
جدول 4-5- میانگین و انحراف معیار میزان مصرف عمومی قبل و بعد هدفمندی یارانه ها 78
جدول 4-6- نتایج آزمون تحلیل کوواریانس با کنترل اثر دمای هوا 78
جدول 4-7- میانگین و انحراف معیار میزان مصرف صنعتی قبل و بعد هدفمندی یارانه ها 79
جدول 4-8- نتایج آزمون t با دو گروه مستقل جهت تعیین معنی داری تفاوت میانگین 79
جدول 4-9- نتایج آزمون تحلیل واریانس یکطرفه(anova) جهت تعیین معنی داری اختلاف میانگین 80
جدول 4-10- نتایج آزمون دانکن 80
فصل پنجم 81
نتیجه گیری و پیشنهادات 81
5-1- مقدمه 82
5-2- خلاصه ونتیجه پژوهش 82
5-2-1- اهدافتحقیق 84
5-2-2- فرضیه های تحقیق 84
5-3- پیشنهادهایپژوهش 87
5-4- محدودیتهایپژوهش 89
منابع 90
پیوست 91
