مبانی نظری تعریف کودک و نوجوان
قسمتی از متن مبانی نظری و پیشینه
چارچوب نظری پایان نامه روانشناسی با موضوع تعریف کودک و نوجوان
کودک
2 – 2 – 1 تعریف کودک
به منظور دست یابی به تعریف کودک ، ابتدا باید آن را از حیث واژه شناسی
معنا کرد : در زبان پارسی ، کودک در معنای کوچک ، به دختر و پسری گفته می
شود که به حد بلوغ نرسیده باشند . Infant یا Child رایج ترین واژه
هایی هستند که در زبان انگلیسی درباره کودک استفاده می شود و منظور از آن
کسی است که هنوز به سن بلوغ نرسیده است . در زبان عربی هم به کودک ، صبی ،
صغیر و طفل گفته می شود . در اصطلاح حقوقی ، کودک یا صغیر به کسی اطلاق
می شود که از لحاظ سن به نمو جسمی و روحی لازم برای زندگی اجتماعی نرسیده
باشد. در تعیین مفهوم طفل، تبصره یک ماده 49، قانون سن مشخصی را برای
تشخیص طفل در نظر نگرفته و بلوغ شرعی را مرز میان کودکی و کبر دانسته
است ( 30 ) .
2 – 2 – 2 دوران کودکی
وجه اشتراک هر سه تعریف بالا در پایان دوران کودکی است که همان بلوغ
طبیعی می باشد . رسیدن کودک به این مرحله از حیات خود ، در نقاط مختلف جهان
یکسان نیست ؛ عوامل متعددی چون وراثت و عوامل ژنتیکی ، چگونگی زیست و
تغذیه و فاکتورهای محیطی تاثیر مستقیم در زندگی کودک داشته و می تواند منجر
به بلوغ زودرس یا دیر هنگام کودک شود . چون کودکان در سن یکسانی به مرحله
بلوغ نمی رسند ، لذا حقوق دانان در تعیین سن معینی ، به عنوان سن بلوغ
کودکان با مشکل مواجه شده اند ، لذا برای رفع این مشکل در اغلب کشورهای
جهان ، سن معینی را برای کودکان به عنوان زمان بلوغ مفروض می دارند ( 30 )
. در قانون مدنی ایران لحظه تولد ، شروع دوران کودکی و در دختران با
رسیدن به سن 9 سال تمام قمری و در پسران در سن 15 سال تمام قمری به پایان
می رسد . بنابراین از نظر قانون مدنی ، دختری که 9 سال تمام قمری و پسری
که 15 سال تمام قمری دارد بالغ محسوب می گردد و می تواند همچون فردی
بزرگسال کلیه معاملات و و اعمال حقوقی را انجام داده و از این سن مسوولیت کیفری
آن ها شروع می شود (31) . ولی سن مذکور در کلیه امور حقوقی و سیاسی ( سن
ازدواج ، تملک مالی و ... ) یکسان نبوده و در واقع قانون گذار با توجه به
قوه درک و تمیز کودک واهمیت اقدام و عملی که باید انجام دهد سن معینی را
مشخص نموده که در واقع پایان کودکی در آن مسایل خاص می باشد . این مغایرت
های قانونی نشان می دهد که در قوانین ایران هنوز سن واحدی برای تشخیص ((
کودک)) وجود ندارد (30) . پس از تصویب کنوانسیون حقوق کودک ، حداکثرسن
برای کودکان به 18 سال افزایش یافته است. طبق ماده 1 پیمان نامه حاضر ،
منظور از کودک هر انسان دارای کمتر از 18 سال است ، مگر این که طبق قانون
قابل اعمال در مورد کودک ، سن قانونی کمتر تعیین شده باشد (32) .
...
از آنجایی که مطالعه حاضر در جستجوی تجارب مددجویان مقیم کانون اصلاح و
تربیت از سکونت در این مکان است ، از میان مسایل و مشکلات گوناگون
نوجوانان ، به توضیح پیرامون مباحث بزهکاری آنان می پردازد .
1. نجفی توانا ، علی (1382) . بزهکاری اطفال و نوجوانان . تهران : انتشارات راه تربیت .
2. غفوری غروی ، سید حسن ( 1359 ) . انگیزه شناسی جنایی کودکان –
درباره بزهکاری اطفال و نوجوانان در ایران . تهران : انتشارات دانشگاه شهید
بهشتی .
3. عباچی ، مریم ( 1380 ) . حقوق کیفری اطفال . تهران : انتشارات مجمع علمی و فرهنگی مجد .
4. دانش ، تاج زمان ( 1385 ) ، طفل بزهکار کیست ؟ روش اصلاح و تربیت او چیست ؟ ، تهران : انتشارات کیهان .
5. محمود نژاد ، خاتون ( 1380 ) . مقایسه جو روانی خانواده نوجوانان
عادی و بزهکار . پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشگاه الزهرا . دانشکده
پرستاری و مامایی .
6. راهب ، غنچه (1380-1379) . بررسی عوامل خانوادگی موثر در گرایش
نوجوانان دختر ساکن شهر تهران به بزهکاری . پایان نامه کارشناسی ارشد .
دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی .
7. پویا ، رحیم (1384 ) . مقایسه عملکرد خانوادههای دختران نوجوان
بزهکار و غیر بزهکار ، پایان نامه کار شناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و
توان بخشی .
8. جوانمرد ،کرم الله (1390 ) . پایگاه اجتماعی – اقتصادی خانواده و بزهکاری نوجوانان ، تهران : انتشارات جامعه شناسان .
9. علی نیا جنگلی ، وهاب (1390 ) . تاثیر مداخلات مددکاری اجتماعی
گروهی با رویکرد شناختی – رفتاری بر میزان سازگاری کودکان بزهکار – پایان
نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی .
- دانش ، تاج زمان ( 1386 ) . دادرسی اطفال بزهکار در حقوق تطبیقی ، تهران ، انتشارات میزان.
- تاریخچه و اهداف تاسیس کانون اصلاح و تربیت تهران ( 1391) . کانون
اصلاح و تربیت تهران ، برگرفته از سایت www.vista.ir/article/226440
- کمالان ، سید مهدی ( 1388) . قانون زندان ها ، چاپ اول ، تهران : انتشارات کمالان .
- آمار محرمانه سازمان زندان ها – کانون اصلاح و تربیت استان تهران، 1391 .
- صلاحی ، جاوید (1388 ) . بزهکاری اطفال و نوجوانان ، چاپ چهارم ، انتشارات بنیاد حقوقی میزان.
- الرود، پ و رایدر ، آر . دادرسی ویژة نوجوانان . ناظر علمی : دکتر علی
کاظمی . مترجمان : احمدرضا علیزاده ، دکتر محمد بارانی . ص ( 1392 ) .
چاپ اول . تهران : انتشارات علامت .
- پرن فر شیما ( 1386 ) . سیاست های اجتماعی مناسب کودکان کار خیابانی ،
پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی .
- صدیق سروستانی رحمت الله (1383 ) . آسیب شناسی اجتماعی ، تهران : انتشارات دانشگاه تهران .
- احمدی حبیب (1380) . جامعه شناسی انحرافات اجتماعی ، تهران : انتشارات زر .
- نور محمدی ، حسن ( 1390 ) . بررسی مقایسه ای اختلالات روانی نوجوانان
بزهکار و عادی ( 8 – 14 ساله قزوین ) . نشریه علوم تربیتی . اصلاح و
تربیت . شماره 107 . ص : 17 – 21 .
- انصاری ، غلامرضا . بابایی ، نعمت . جغتایی ، محمدتقی . چابک ، علی .
رزاقی ، عمران محمد . رفیعی ، حسن . شریفیان ثانی ، مریم . فکری ، رضا .
طالبی ، محمدعلی . فتحی ، مرتضی . کاکویی ، حسین . کمالی ، محمد . مدنی ،
سعید . ( 1379 ) . به سوی نظام جامع رفاه اجتماعی . تهران : انتشارات
سازمان بهزیستی کشور و دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی .
- لشگر آرا فرهاد ، سلطانی شهره ( 1383 ) ؛ نظرخواهی از جوانان زندانی در
موفقیت آنان موثر است . مجله علوم تربیتی . اصلاح و تربیت . شماره 25 ؛
ص: 7 تا 9 .
- سجادی حمیرا ، بیگلریان ، اکبر ( 1390 ) ؛ راهنمای نگارش پایان نامه ؛ تهران : انتشارات دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی .
- محدث محسن (1388 ) ؛ مقایسه تطبیقی تاثیر مجازات زندان با مجازات های
جایگزین در پیشگیری از تکرار جرم ، چاپ اول ، تهران : انتشارات موسسه
فرهنگی نگاه بینه .
- Hammell K . W . , Carpenter C . ( 2004 ) . " Qualitative research in evidence based rehabilitation " . 2 nd edn . Churchill Livingstone .p : 156 – 163 .
...
