|
تاثیر درمان شناختی- رفتاری گروهی بر عدم تحمل بلاتکلیفی و
باورهای فراشناختی مثبت نسبت به نگرانی در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب
فراگیر
تاثیر درمان شناختی رفتاری گروهی بر عدم تحمل بلاتکلیفی و باورهای فراشناختی مثبت نسبت به نگرانی در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر
|
|
| دسته بندی | پژوهش |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 319 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 145 |
تاثیر درمان شناختی- رفتاری گروهی بر عدم تحمل بلاتکلیفی و باورهای فراشناختی مثبت نسبت به نگرانی در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر
چکیده
اضطراب پاسخی ضروری به استرس است و فرد را به هنگام مواجهه با خطر، برای کنش و واکنش آماده می‌سازد. در بسیاری از مواقع، چنین پاسخی منطقی و حتی حیاتی است. حالت نابهنجار آن می‌تواند بر گستره‌ی وسیعی از عملکردهای آدمی، اثر بگذارد. اختلال اضطراب فراگیر، اختلال رایج و ناتوان‌کننده‌ای است که به دلیل گستردگی و شیوع آن در میان تمام سنین، بیماری قرن شناخته شده است. نگرانی غیرقابل کنترل، برجسته‌ترین و اصلی‌ترین ویژگی این اختلال است که اغلب به مسائل مختلف روزمره مطرح می‌شود و بیماران در اکثر اوقات روز با آن دست به گریبان هستند. هدف این پژوهش به منظور بررسی تاثیر درمان شناختی - رفتاری گروهی بر عدم تحمل بلاتکلیفی و باورهای فراشناختی مثبت نسبت به نگرانی در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه آزمایش و کنترل استفاده شد. نمونه شامل 14 نفر بیمار زن بودند که به شیوه نمونه‌گیری در دسترس از مراجعان به کلینیک اعصاب و روان شهرستان قائم‌شهر، پس از انجام مصاحبه بالینی بر اساس DSM-IV-TR تشخیص اختلال اضطراب فراگیر گرفته بودند انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش طی 12 جلسه 2 ساعته در معرض درمان شناختی - رفتاری قرار گرفتند. گروه کنترل در حین انجام مداخله درمانی، در لیست انتظار قرار داشت. پرسشنامه عدم تحمل بلاتکلیفی فریستون و همکاران و پرسشنامه فراشناخت‌ها ولز و همکاران برای هر گروه اجرا شد. داده‌های به دست آمده از این پژوهش از طریق روش آماری کوواریانس تحلیل شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که درمان شناختی - رفتاری گروهی منجر به افزایش تحمل بلاتکلیفی و همچنین منجر به کاهش باورهای فراشناختی مثبت نسبت به نگرانی در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر می‌شود.
در نتیجه درمان شناختی - رفتاری گروهی بر عوامل تاثیرگذار اختلال اضطراب فراگیر موثر است. این پژوهش می‌تواند پیوندگاهی برای پژوهش‌های بنیادین و کاربردی در عرصه روانشناسی بالینی باشد.
کلید واژه‌ها: اختلال اضطراب فراگیر، درمان شناختی - رفتاری گروهی، عدم تحمل بلاتکلیفی، باورهای فراشناختی مثبت
:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
عنوان صفحه
چکیده 1
فصل اول: کلیات مساله پژوهش
مقدمه 3
بیان مسئله 4
اهمیت و ضرورت پژوهش 5
اهداف پژوهش 7
الف- اهداف کلی: 7
ب- اهداف جزیی: 7
متغیرهای پژوهش 7
سوال های پژوهش 8
فرضیه‌های پژوهش 8
تعاریف متغیرها و اصطلاحات 8
الف- تعاریف مفهومی (نظری) 8
ب- تعاریف عملیاتی 10
فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش
مقدمه 12
اختلال اضطراب فرگیر............................... 14
خلاصه ای کوتاه از اختلال های اضطرابی............... 17
ملاک های تشخیص DSMI-IV-TR برای اختلال اضطراب فراگیر.. 18
ویژگی ها و اختلال های همراه....................... 19
ویژگی های خاص وابسته به فرهنگ، سن و جنسیت........ 20
دوره یا سیر...................................... 21
الگوی خانواده.................................... 22
اختلال های همایند(همبود) با اختلال اضطراب فراگیر... 23
تشخیص افتراقی اختلال اضطراب فراگیر با سایر اختلال های اضطرابی 24
سبب شناسی اختلال اضطراب فراگیر.................... 26
عوامل ژنتیکی..................................... 26
عوامل عصبی- زیست شناختی.......................... 27
عوامل محیطی...................................... 29
دیدگاه روان تحلیلی............................... 31
دیدگاه رفتاری.................................... 32
عوامل شناختی..................................... 35
نگرانی........................................... 38
عدم تحمل بلاتکلیفی................................ 42
عدم تحمل بلاتکلیفی و نگرانی غیربالینی............. 44
عدم تحمل بلاتکلیفی و اختلال اضطراب فراگیر.......... 45
باورهای فراشناختی مثبت........................... 48
مدل فراشناختی اختلال اضطراب فراگیر................ 52
درمان های موثر برای اختلال اضطراب فراگیر.......... 54
درمان روانکاوی................................... 56
درمان دارویی اختلال اضطراب فراگیر................. 57
درمان شناختی- رفتاری اختلال اضطراب فراگیر......... 58
درمان شناختی- رفتاری گروهی....................... 62
پیشینه عملی پژوهش................................ 67
پژوهش‌های انجام شده در داخل کشور 67
پژوهش‌های انجام شده در خارج از کشور 71
فصل سوم: روش‌شناسی پژوهش
مقدمه 77
روش پژوهش 77
جامعه آماری 78
حجم نمونه و شیوه نمونه‌گیری 78
روش جمع‌آوری داده‌ها 79
ابزار گردآوری داده‌ها 80
محتوای جلسات درمان شناختی - رفتاری گروهی 83
روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 86
رعایت اصول اخلاقی 87
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها
مقدمه 90
تجزیه و تحلیل توصیفی داده‌ها 90
تجزیه و تحلیل استنباطی داده‌ها 96
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادها
خلاصه، بحث و نتیجه‌گیری فرضیه‌های پژوهش 100
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری 104
محدودیت‌های پژوهش 105
پیشنهادهای پژوهش 106
منابع فارسی 108
منابع خارجی 113
پیوست ها 113
چکیده لاتین
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 1-2- عوامل فرایند گروهی: مکانیسم‌های تغییر در رویکرد درمان شناختی- رفتاری 65
جدول 1-4: فراوانی نمونه‌ها به تفکیک گروه ها 91
جدول2-4: فراوانی سن نمونه ها 92
جدول3-4: فراوانی سطح تحصیلات نمونه ها 93
جدول4-4: وضعیت تاهل آزمودنی ها 94
جدول 5-4: میانگین و انحراف استاندارد نمرات پیش آزمون و پس آزمون عدم تحمل بلاتکلیفی 95
جدول 6-4: میانگین و انحراف استاندارد نمرات پیش آزمون و پس آزمون باورهای فراشناخت مثبت درباره نگرانی 95
جدول7-4: آزمون لون جهت بررسی یکسانی واریانس گروه ها 96
جدول8-4: نتایج آزمون تعامل بین گروه ها 97
جدول 8-4: نتایج آزمون تعامل بین گروه‌ها 98
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار 1-4: فراوانی نمونه‌ها به تفکیک گروه ها 91
نمودار2-4: فراوانی سن نمونه ها 92
نمودار3-4: فراوانی سطح تحصیلات آزمودنی ها 93
نمودار4-4: وضعیت تاهل آزمودنی ها 94
::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
فصل اول
کلیات مساله پژوهش
مقدمه
می‌توان گفت ما در عصر اضطراب زندگی می‌کنیم. با توجه به اقتصاد ناپایدار، جنگ، تهدیدات تروریستی، درگیریهای قومی، مذهبی و شیوع بیماریهای جدید مرگبار و حوادث و بلایای طبیعی مانند زلزله، طوفان و سیل‌های خانمان برانداز، به‌نظر می‌رسد که حس امنیت ما کاهش پیدا کرده است. میزان اضطراب از زمان پیدایش آن، طی پنجاه سال گذشته افزایش پیوسته و یکنواختی داشته است(توئنج[1]،2000).
ارتباط اختلال‌های اضطرابی با ناتوانی کارکردی، کیفیت بسیار بد زندگی و افزایش هزینه‌های مراقبت بهداشتی و این‌که از 20 درصد جمعیت، برخی از اشکال آن را تجربه می‌کنند، به اثبات رسیده است (کسلر[2] و همکاران 1994).
اختلال اضطراب فراگیر[3] (GAD) شایع‌ترین اختلال اضطرابی است و فرآیندهای محوری آن معرّف فرآیندهای اصلی دخیل در همة اختلال‌های اضطرابی است (بارلو[4]، 2002).
با توجه به این‌که درمان شناختی-رفتاری گروهی یکی از درمان‌های مؤثر روان شناختی می‌باشد. همچنین در درمان اختلال‌های مختلف اضطرابی شواهد زیادی در مورد کارایی و تأثیر رویکرد گروهی وجود دارد (موریسیون، 2001؛ نقل از بایلینگ، ترجمه خدایاری فرد، 1389).
یکی از حوزه‌هایی که تاکنون پژوهش‌های کافی به خصوص در کشور ما در مؤثر بودن اعتبار درمان روانشناختی صورت نگرفته است، درمان شناختی-رفتاری گروهی بر اختلال فراگیر و مولفه‌های مهم مطرح مانند عدم تحمل بلاتکلیفی و باور های فراشناختی در مورد نگرانی می‌باشد و از طرف دیگر شیوع بسیار بالای آن و درصد بالاتر آن در میان زنان به نسبت مردان، درصدد برآمدیم تا اثر بخشی درمان شناختی-رفتاری گروهی بر مؤلفه‌های مهم مطرح در اختلال اضطراب فراگیر را بررسی کنیم تا شاید بتوانیم با این کار به طور کمی و کیفی گامی هر چند کوچک در شناخت و درمان این اختلال بنمائیم.
بیان مسئله
اختلال اضطراب فراگیر، اختلال رایج و ناتوان کننده‌ای است که به دلیل گستردگی و شیوع آن در میان تمام سنین، بیماری قرن شناخته شده است. نگرانی غیر قابل کنترل، برجسته‌ترین و اصلی‌ترین ویژگی این اختلال است که اغلب به مسائل مختلف روزمره مطرح می‌شود و بیماران در اکثر اوقات روز با آن دست به گریبان هستند (انجمن روان پزشکی امریکا[5]، 2000).
میزان شیوع یک ساله GAD بین 3 تا 8 درصد و میزان شیوع طول عمر نزدیک به 7/5 درصد گزارش شده است (کسر، والتر[6] و ویتچین[7]، 2001). تقریباً 25 درصد افراد مراجعه کننده به کلینیک‌های اختلال‌های اضطرابی و حدود 12 درصد از بیمارانی که به کلینیک‌های روانپزشکی مراجعه می‌کنند مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر می‌باشند (کسلر و همکاران، 2004).
اگرچه مداخلات روان شناختی بسیاری برای درمان اختلال‌های اضطرابی وجود دارد، اما بیش از دو دهه پژوهش‌های تجربی، درمان‌های شناختی-رفتاری را به عنوان درمان انتخابی نشان داده است (ترنر[8] و هرسن[9]، 1997).
از طرف دیگر درمان گروهی به علت تاثیر بیشتر و مقرون به صرفه‌تر آن می‌تواند گزینه مطلوبی در درمان اختلال اضطراب فراگیر باشد. همچنین با توجه به این‌که نظریه‌ها و دیدگاه‌های مختلفی در سبب شناسی و تداوم و مزمن شدن و چگونگی درمان اختلال اضطراب فراگیر مطرح می‌باشد در نتیجه، این پژوهش درصدد پاسخگویی به این سوال است که آیا درمان شناختی-رفتاری گروهی بر مؤلفة عدم تحمل بلاتکلیفی و باورهای فراشناختی مثبت نسبت به نگرانی در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر مؤثر است؟
اهمیت و ضرورت پژوهش
با توجه به شیوع نسبتاً بالای اختلال اضطراب فراگیر در میان اختلال‌های اضطرابی و همچنین در کلینیک‌های اختلال‌های اضطرابی حدود 25 درصد بیماران، مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر شناخته می‌شوند. شروع آن در اواخر نوجوانی یا اوان جوانی است و هر چند مواردی در سنین بالاتر هم دیده می‌شود (سادوک و سادوک، 2007؛ ترجمه پورافکاری، 1389).
در موقعیتهای بالینی،این اختلال در زنان تا اندازه‌ای بیشتر از مردان تشخیص داده می‌شود (تقریباً 55 درصد تا 60 درصد از مبتلایان به این اختلال را زنان تشکیل می‌دهند). در مطالعات همه‌گیر شناختی، نسبت جنسی زنان به مردان تقریباً دو به سه است (انجمن روانپزشکی امریکا، 2000).
نتایج برخی پژوهش‌های همه‌گیر شناختی در ایران نشان داده است که اختلال اضطراب فراگیر شایع ترین اختلال اضطرابی است، اما نسبت جنسیتی آن دقیقاً مشخص نیست (مثل جاویدی، 1372؛ کوکیه، 1372؛ پالاهنگ و همکاران، 1375؛ به نقل از حمید‌پور و همکاران، 1389).
اختلال اضطراب فراگیر یک اختلال بالینی شایع و ایجاد کننده ناتوانی به شمار می‌رود که به درمان نیاز دارد. اختلال اضطراب فراگیر در اکثر موارد با اختلال‌های خلقی (مانند اختلال افسردگی عمده یا اختلال افسرده خویی) سایر اختلال‌های اضطرابی (مانند اختلال وحشتزدگی، هراس اجتماعی، هراس مشخص) اختلال مرتبط با مواد و نیز سایر بیماریهایی که ممکن است مربوط به فشار روانی باشند، همایندی بالایی دارد (انجمن روانپزشکی امریکا، 2000).
بررسی و درمان اختلال اضطراب فراگیر بر خلاف اختلال وحشتزدگی (مک نالی[10]، 1994) اضطراب اجتماعی (همیبرگ[11] و بکر[12]، 2002، لیبووتیز[13]، هوپ[14] و اشنایر[15]1995) یا اختلال وسواس فکری- عملی(سوینسون[16]، آنتونی[17]، راکمن[18] و ریکتر[19] 1998) که پیشرفتهای قابل ملاحظه آنها، کاملاً مشهود می‌باشد، همچنان کم مورد بررسی و مطالعه قرار می‌گیرد (داگاس[20]،2000)، درک درستی از آن وجود ندارد (پرسونز[21]، منین[22] و تورک[23]،2001) و نسبت به درمان مقاوم می‌باشد (بورکووک[24] و رسیو[25]،2001). بهبود خود به خودی این اختلال ، به ندرت مشاهده می‌شود (کسلر و همکاران، 1994)
[1]. Twenge
[2]. Kessler
[3]. Generalized Anxiety Disorder
[4]. Barlow
[5]. American Psychiatric Association
[6]. Walter
[7]. Wittchen
[8]. Turner
[9]. Hersen
[10]. McNally
[11]. Heimberg
[12]. Becher
[13]. Liebowitz
[14]. Hope
[15]. Schnaier
[16]. Swinson
[17]. Antony
[18]. Rachman
[19]. Richter
[20]. Dugas
[21]. Personz
[22]. Menin
[23] .Turk
[24]. Borkovec
[25]. Ruscio
