پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار
پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار در 48 صفحه ورد قابل ویرایش |
![]() |
دسته بندی | علوم انسانی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 48 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 48 |
پروژه بررسی ساختمان تار و سه تار در 48 صفحه ورد قابل ویرایش
مقدمه:
اینک گلی از بوستان همیشه معطر ایران:
نغمه ها به صد راز و رمز شگفتیهای روح را تجلی می بخشند، از سینه های شرحه شرحه از فراق می گویند، از حجاب جان پرده می افکند و نوای باغ ملکوت را به گوش معشوق ازلی می رسانند. نغمه ها از سازها برمی خیزند و سازها زبان گویای دستان هنرمندان و قلبها همیشه عاشق، تبلور یکی شدن انسان با مصنوع خود، نشانگر نوازشهای مهربانانة انگشتانی درد آشنا و مبین روح یکی شدن انسان با طبیعت.
کتاب حاضر کوششی است برای انعکاس تجارب چندین سالة تحصیل و نیز چهل روز نجوا و گفتگوی هنرمندانه با چوب و همنشینی با هنرمندان این حرفه، استادان این هنر خاضعانه از روز کار خویش می گویند و بی هیچ پرده و پوششی هنرمندان جوان و شایق به ساخت سازهای سنتی ایرانی را گام به گام دست می گیرند راه می برند امید آنکه قدر بدانند و پی بگیرند.
از بذر تا ثمر راه زیادی در پیش است دقت نظر و سعة صدر و همدلی های فراوان درد آشنایان هنر و فرهنگ این مرز و بوم پشتوانة راه بود. چاپ این پایان نامه نیز مرهون توجهات خاص استاد فرزانه و گرانقدر آقای مهندس اردشیر عبدی و استادان کارگاه برادران فتاحی بوده است همگی را پاس می داریم و در تداوم راه نیازمند همدلی و همراهی ایشان هستیم.
تاریخچة کارگاه:
کار و فعالیت این کارگاه در راستای ساخت آلات موسیقی است. این کارگاه ابتدا در سال 1374 بنا به علاقة شخصی استاد قیم فتاحی که خود یکی از استادان نوازندگی ماهر تار و سه تار در استان است ابتدا در محیطی کوچک از خانة خودشان بوده است که با توجه به نیاز شهرستان و نیز افزایش تعداد هنرجویان موسیقی و نیاز آنها به ساز، استاد فتاحی در سال 1378 به طور رسمی و با همکاری برادرانش و سرمایه گذاری بیشتر جهت خرید دستگاه و تجهیزات پیشرفته تر برای کار کارگاهی هر چند کوچک اما فعال را تاسیس نمودند که هر روز رو به پیشرفت بیشتر همچنان به کار خود ادامه می دهند. مواد خام کارگاه که شامل چوب، چسب، شاخ، استخوان و صدف میباشد قسمتی را در همین شهرستان و بعضی دیگر را از استانهای هم جوار تهیه می نمایند.
در یک کارگاه ساز سازی بسته به نوع ماشینهای موجود در کارگاه و تعداد استادکاران ساخت یک یا چندین نوع ساز را انجام می دهند. در کارگاه ساز سازی برادران فتاحی ساخت دو ساز «تار و سه تار» انجام میشود که در فصلهای بعد به تشریح آنها خواهیم پرداخت.
اجزاء سه تار
لازم به تذکر است که سه تار در قدیم سه سیم (تار) داشته است. به روایتی مشتاق علیشاه کرمانی (شهادت 1306 هـ . ق) عارفی که با سه تار و موسیقی آشنایی داشته سیم دیگری بین سیم دوم و سوم آن اضافه کرده و اینک سه تار در حقیقت چهار سیم یا چهار تار دارد. این سیم را واخون و بعضی ها سیم مشتاق مینامند.
تشریح اجزاء سه تار
کاسه: جعبه صوتی سه تار میباشد که از جنس چوب توت است.
دسته: پرده های ساز روی آن بسته میشوند جنس آن از چوب گردو است.
صفحه: چوب توت نازک که روی کاسه را پوشانده است و خرک روی آن قرار دارد.
سوراخهای روی صفحه: این سوراخها برای تنظیم صدای ساز ایجاد میشوند.
سردسته: قسمتی از دسته که گوشی های ساز در آن قرار دارند.
گوشی: انتهای سیم به آن بسته میشود و با چرخاندن آن ساز کوک میشود. جنس آن معمولاً از چوب گردو است.
پرده: از جنس روده است که روی دسته بسته میشود و محل نوتها را تعیین میکند.
خرک: از چوب ساخته میشود و سیم ها از روی آن عبور میکنند.
شیطانک: از استخوان ساخته میشود و سیم ها از روی آن عبور میکنند.
سیم گیر: در انتهای کاسه نصب میشود و انتهای سیم ها را نگاه می دارد. جنس آن از شاخ قوچ، چوب شمشاد جنگلی یا چوب فوفل است.
سیم: سه تار چهار سیم فلزی دارد که با ضربه ناخن انگشت سبابه به ارتعاش در میآیند.
سرپنجه
1-1- اندازهها: این قسمت بشکل محفظه مکعب مستطیل توخالی می باشد و در وسط سطوح جانبی آن دو سوراخ به قطر حدود 3 سانتی متر تعبیه شده است قطر یا ضخامت سطوح دیوارههای این محفظه نیز باید حدود 8 میلی مترباشد.
اندازه سوراخهای میانی دو سطوح این محفظه باید طوری باشد که اولا انگشت بتواند تا حدودی جهت کمک به بستن سیمها به گوشیها بهتر حرکت نماید و ثانیاً آنقدر بزرگ نباشد که در اثر فشار به گوشی در بین آنها شکستگی و یا ترک ایجاد نماید (بعضیها معتقدند که این سوراخها در انعکاس امواج صوتی حاصل از سیمها اثر میگذارد)
انتهای پائین سرپنجه به طول حدود 5 سانتیمتر به دسته تا رفاغ و زبانه می شود (با سریشم یا چسبهای دیگر چوب بیکدیگر متصل میگردند) بعضی از تارسازها این قسمت و نیز دسته تار را یکپارچه می سازند: مثل تارساز معاصر آقای یوسف پوریا.
2-1- جنس: اغلب تار سازها اجزاء این قسمت را بخاطر استحکام و زیبائی ویا دلیل دیگر از چوب گردو می سازند لبههای سطح روئین سر پنجه را یک زوارشاخی یا کائوچوئی و یا استخوانی بقطر حدود 3 میلیمتر می پوشاند که بوسیله میخهای ظریف و چسب بآن متصل گردیده است.
گوشی تار:
گوشی تار از دو قسمت ساقه و سر تشکیل می شود که شکل و اندازه سمتهای آن در ترسیم زیر نشان داده شده است.
چنانچه ضخامت ساقه گوشی از حد نرمال (کمتر و یا بیشتر) گردد در حساسیت کوک اثر میگذارد ضمناً باید توجه داشت که اندازه قطر ضخامت سرگوشی نیز از حد نرمال تجاوز ننماید چرا که عدم توجه با ین مسئله گردش انگشتان را در هنگام کوک کردن دشوار می سازد.
در سطوح جانبی سرپنجه گوشیها باید در رأس یک مثلث طوری قرار گیرند (فاصله بین گوشیها) که اولاً گردش دست انگشتان در کوک کردن بخوبی انجام گیرد و ثانیاً در داخل سرپنجه سیمها درمسیر خود با گوشیهای دیگر حاصل ننماید (این اشکال در بعضی از تارها دیده میشود)